Częstochowa to miasto leżące na południu Polski, nad rzeką Wartą, na styku trzech mezoregionów geograficznych należących do Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej oraz Wyżyny Woźnicko-Wieluńskiej. Jej najwyższym wzniesieniem jest Góra Ossona (316,7 m n.p.m.).

Nazwa miasta pochodzi od słowiańskiego imienia Częstoch.

Historia Częstochowy zaczęła się w XI wieku. Jednak pierwszą wzmiankę o niej napisano w 1220 roku. W latach 1370-1393 gród ten stanowił lenno księcia Władysława Opolczyka, który ufundował na jego terenie klasztor paulinów (1382 r.). Częstochowa zyskała prawa miejskie w 1356 roku. W 1502 roku miała miejsce lokacja miasta na prawie magdeburskim z woli Aleksandra Jagiellończyka. Wraz z narastającym w kraju kultem maryjnym miasto otrzymywało wiele przywilejów królewskich. W 1578 roku zanotowano pierwszy większy najazd na tę miejscowość. Wtedy to wojsko pretendenta do korony królewskiej Maksymiliana II Habsburga złupiło Częstochowę w drodze do Krakowa.

W następnych latach Jasna Góra, mieszcząca się na terenie miasta, stała się jedną z potężniejszych twierdz Rzeczpospolitej. Stało się to za sprawą peryferycznego położenia klasztoru jasnogórskiego i ciągłych najazdów na te tereny. Zdecydowano się więc na obwarowanie tego obiektu nowoczesnymi fortyfikacjami (typu holenderskiego) z bastionami. W czasie potopu szwedzkiego paulini pod dowództwem o. Augustyna Kordeckiego po miesięcznym oblężeniu klasztoru odparli ataki przeważających wojsk szwedzkich.

Kolejne dzieje Częstochowy przyniosły upadek miasta. Doprowadziły do tego liczne plądrowania, najazdy i pożary. Po drugim rozbiorze Polski Częstochowa znalazła się w departamencie kaliskim Prus Południowych. A po 1807 roku weszła w skład departamentu kaliskiego Księstwa Warszawskiego. Po ośmiu latach zaczęła należeć do województwa kaliskiego Królestwa Polskiego.

Istniał wówczas podział miasta na: Starą Częstochowę i Częstochówkę. Ta ostatnia zyskała prawa miejskie w 1717 roku jako Nowa Częstochowa. Te dwa miasta zostały połączone w jedno 19 sierpnia 1826 roku. W tym czasie (1819 r.) został również wytyczony najważniejszy trakt miejski- Aleja Panny Maryi (dziś: Aleja Najświętszej Maryi Panny). Autorem tego pomysłu był Jan Bernhard.

W związku z tym, iż Częstochowa leżała blisko kolei warszawsko-wiedeńskiej oraz miała liczne złoża rud żelaza, pokładów wapieni, od 1870 roku zaczął się tu rozwijać przemysł metalowy, włókienniczy i papierniczy.

Na początku XX wieku Częstochowa przeżywała dynamiczny wzrost gospodarczy. Podczas I wojny światowej miasto zostało zajęte przez wojska niemieckie (03.08.1914 r.). W czasie okupacji doszło do mordów w dzielnicy jasnogórskiej, na miasto nałożono kontrybucję, zaś ok. 1000 mieszkańców deportowano do Niemiec. W tamtym okresie Częstochowa po raz pierwszy w swojej historii uzyskała samorząd miejski. Jasna Góra, będąc pod okupacją austro-węgierską, tworzyła enklawę w latach 1915-1918. Miasto zostało wyzwolone 11 listopada 1918 roku.

W okresie powstań śląskich Częstochowa stanowiła główny ośrodek pomocy dla powstańców.

Podczas międzywojnia miasto nadal się rozwijało, lecz przemysł lokalny zaczął podupadać i rozwój następował w bardzo powolnym tempie.

Od 1925 roku Częstochowa stała się siedzibą biskupstwa (od 1992 roku – arcybiskupstwa).

3 września 1939 roku przeszedł do historii jako „krwawy poniedziałek”. Wtedy to Niemcy wkroczyli do miasta i dokonali rzezi na mieszkańcach Częstochowy.

W czasie II wojny światowej tereny te zostały włączone do Rzeszy i stały się częścią Generalnego Gubernatorstwa. Hitlerowcy mordowali Żydów w częstochowskim getcie i stworzyli stalag dla radzieckich i włoskich jeńców wojennych. Gdy upadło powstanie warszawskie, Częstochowa stała się stolicą Polskiego Państwa Podziemnego. 16 stycznia 1945 roku miasto zostało wyzwolone przez wojska sowieckie.

W czasie Polski Ludowej została rozbudowana huta, co przyczyniło się do szybkiego rozwoju miasta. Stworzono tu siedzibę ogólnopolskiego Zjednoczenia Kopalnictwa Rud Żelaza.

W 1993 roku Częstochowa jako pierwsze miasto w Europie Środkowo-Wschodniej Częstochowa otrzymała Honorową Flagę Rady Europy.

Od 1999 roku wchodzi ona w skład województwa śląskiego.

Od 2010 roku prezydentem Częstochowy jest Krzysztof Matyjaszczyk.

Na terenie tego miasta znajduje się bazylika i klasztor na Jasnej Górze, w którym to można zobaczyć obraz Matki Boskiej Częstochowskiej. Jasna Góra stanowi główny ośrodek kultu maryjnego i pielgrzymowania w Polsce.

Największymi atrakcjami tego miasta są: parki podjasnogórskie, w których wystawiane są ekspozycje Muzeum Częstochowskiego; aleja Najświętszej Maryi Panny oraz ulica 7 kamienic z XIX-wieczną zabudową.

Można tu również zobaczyć: Muzeum Produkcji Zapałek, Muzeum Historii Kolei, zabytkowy ratusz miejski, Filharmonię Częstochowską, Teatr im. Adama Mickiewicza, neogotycką archikatedrą Świętej Rodziny oraz Kamienicę Kupiecką.

Osobami związanymi z Częstochową są m.in.: Zdzisław Beksiński (artysta posługujący się grafiką komputerową, malarz, rzeźbiarz), Tomasz Bugaj (polski dyrygent), Sambor Czarnota (aktor), Marek Czerny (żużlowiec), Magdalena Cielecka (aktorka), Jerzy Duda-Gracz (malarz, rysownik), Dariusz Gajewski (reżyser), Tadeusz Gierysmki (polski poeta i prozaik), Kalina Jędrusik (aktorka teatralna i filmowa, piosenkarka), Piotr Machalica (aktor), Mikołaj z Wilkowiecka (autor pism religijnych, polski zakonnik), Krzysztof Majchrzak (artysta muzyk), Jerzy Marchwiński (pianista), Ludmiłą Marjańska (polska poetka, prozaik i tłumaczka literatury angielskiej), Dawid Murek (polski siatkarz), Marek Perepeczko (aktor), Halina Poświatowska (poetka), Jacek Nagłowski (reżyser, scenarzysta), Zygmunt Staszczyk (lider zespołu T.Love).